Dil gelişimi konusunu etkileyen bir çok faktör bulunmaktadır. Ebeveynler çocuklarının dil gelişim sürecini yakından takip etmektedir. Çocukların bireysel farklılığı olsa da hemen hemen bazı evrelerden geçişler aynı zamana denk gelmektedir. Çocuğunuzun konuşma sürecini etkileyen evreleri sizler için listeledik.
Dil Gelişim Evreleri
Agulama Evresi
Ses ve sıra vardır ancak anlam henüz tam kazanılmamıştır. Bu dönem evrenseldir. Kendi içinde üç aşamada incelenir.
Ağlama evresi (0-2 ay)
Çocuk bilinçsiz ve refleks sesler çıkarır. Özellikle doğumdan sonraki iki hafta ağlama dışında sesler çıkarmaz. Ancak bu çocuğun ihtiyaçlarını anlatması bakımından önemlidir.
Babıldama Evresi (2-6 ay)
Çocuk ünlü ve ünsüz sesleri birlikte kullanarak anlamsız ve bilinçsiz sesler çıkarır. Bu sesleri doğuştan işitme engelli bebeklerinde çıkarttığı gözlendiği için doğuştan olduğu düşünülmektedir. Bu sesler daha çok “oooo”, “ahhhh” gibi seslerdir.
Heceleme Evresi (6-12 ay)
Bu evredeki bebekler ünlü ve ünsüz harfleri sıraya koyarak dilde olan yada olmayan pek çok sesi çıkartır. Ancak bu seslerden dilde kullanılmayanlar zamanla azalarak ortadan kalkar. Bebekler bu evrede ses çıkartmak için gırtlaklarını, dil, diş ve dudaklarını kullanırlar. Dönemin sonuna doğru yetişkinleri taklit yoluyla, vurgu, tonlama ritimde, yöresel özellikler dilde görülmeye başlar. Sağır bebekler özel bir eğitim almazsa bu evreden öteye gidemez ve çıkardıkları sesler azalır. İlk anlamlı kelimeye hazırlık evresidir.
Tek Sözcük (12-18 ay)
Çocuk ilk anlamlı sözcüğü bu dönemde kullanır ve tek bir sözcüğe farklı anlamlar yükler. Yani çocuk bir kelime ile birçok şeyi anlatmaya çalışır. Bu dönem gelişim açısından kritik dönemdir. Alıcı dil ifade edici dilden daha gelişmiş durumdadır.
Telagrafik Konuşma Evresi (18-24 ay)
İki veya daha çok sözcüğü bir araya getirerek anlamlı ama kuralsız sözcük grupları oluşturur. Aşırı kurallaştırma görüşür. Çocukta dil öğrenmeye isteklilik gözlenir.
İlk Gramer Evresi (24-60 ay)
Çocuk gramer yapılarını kullanarak kurallı ve düzgün cümleler kurabilir. Kelime hazinesi çok hızlı gelişir. 24 aylık bir çocuk 500-600 kelime kullanabilirken, 72 aylık bir çocuk 8000-12000 kelime kullanabilir.
2-3 yaş
- Çok farklı cümle tiplerini anlar.
- Dört-beş sözcüklük cümleler kullanır.
- “Neden” soru tipini kullanır.
3 -4 yaş
- Çok sayıda sorular yöneltir
- Yaptıklarını anlatır.
- Yaklaşık beş-altı sözcüklü cümleler kurar.
4-5 Yaş
- Uzun öyküler anlatır.
- Beş sözcükten daha fazla sözcük içeren cümle kurar.
5-6 yaş
- 6-8 kelimelik cümleler kurabilir, söylendiğinde tekrarlayabilir.
- Günlük yaşantısını anlatabilir.
- Niçin sorusunu açıklayarak cevaplayabilir.
