Ergenlik döneminde aile içi ilişkilerin kaliteli olması, çocukla doğru iletişim dilinin kullanılması, çocuğun gelişim dönemlerinde öğrenmeyle ilgili çevresel uyaranların zengin ve doğru olarak verilmesi, genin yaşadıklarıyla baş başa bırakılarak sorumluluk duygusunun gelişimine olanak tanınması, anne babanın tutarlı, kendine güvenli sağlıklı modeller olması başarıyı olumlu etkileyen faktörlerdir.Böyle bir ailede gencin zorluk yaşadığı durumlar daha sağlıklı bir şekilde irdelenir ve birlikte çözüm yolları aranır.
Ergenlik döneminde aile içi ilişkilerde neler değişir?
- Ergenlikte aileyle geçirilen zaman azalır. Genellikle ergenler ebeveynlerini istemezler.
- Daha sakin ve ebeveynleriyle daha uyumlu ilişkileri olan ergenler bile artık endişelerini ya da isteklerini eskisi kadar paylaşmak sitemedikleri için yalnızlık duygusuna kapılırlar.
- Ergen özerklik isteği ile ilgilenilme isteği arasında gidip gelebilir. Bağımlılık hissinden, karşı gelme, tartışma ya da aldırmama yoluyla uzaklaşmaya çalışabilir.
- Ergenler ebeveynlerin rehberliğini reddediyor gibi görünseler bile buna aslında gereksinim duyarlar. Bu zıtlık aslında büyümek için bağımsızlık mücadelesi veren ergenin bağımlılık gereksinimlerini göstermektedir ve çoğu kez kaygının artmasına sebep olur.
- Sonuçta ebeveyler de ergenin çelişen duyguları arasında kalarak ne yapacağını bilemeyebilir.
- Çocuklar ile ebeveynler arasında uyuşmazlık ergenliğin başlamasıyla artar.Bu anlaşmazlıklar genel ev kurallarından, sokağa çıkma yasağına kadar değişik konularda ortaya çıkabilir.
- Ebeveynlerin kurallar koyarak tutarlı olması ve dengeyi sağlaması gerekir. Sıcaklık ve sorumluluğu, katılık ve kural-sınır koymayla birleştiren “otoriter”ebeveynler, sıklıkla becerikli ve başarılı ergenler yetiştirir ve olumlu sonuçlar alırlar.
- Geç ergenlik döneminde artık çekişme azalır ve ergenin de uygun şekilde özerklik kazandığı, aile içinde verilen kararlarda söz hakkının olduğu ve ebeveyn ile ergen arasında bir dengenin kurulduğu yeni ve sağlam bir ilişki oluşur.
Ergenler ve Arkadaşlık İlişkileri
Ebeveynlere olan bağımlığı zamanla reddeden ergen arkadaşlık, tavsiye, destek ve samimiyet ihtiyaçları için akranlarına yönelmeye başlar.Yapılan bir araştırmaya göre, ergenlerin okul yıllarında zamanlarının üçte birini akranlarıyla konuşarak geçirdiklerini ve bunun onları en mutlu eden aktivite olduğu saptanmıştır. Burada esas amaç birlikte olmak, birbirlerini görmek, dinlemek, karşılaştırmalar yapmak ve tartışmaktır.Arkadaşlar destek ya da takdir kaynağı, çocuksu veya suç içerikli davranışların birlikte yapıldığı cinsel ya da saldırgan dürtüleri açığa vurma nesneleri veya yansıtma hedefi olabilirler. Ergenler arasında yapılan ibr ankette arkadaşlık seçiminde en çok ilgi çeken 10 davranış sırasıyla şunlardır:
- Temizlik
- Arkadaşlara bağlılık
- Giyim
- Bağımlılık
- Güvenirlilik
- Genel fiziksel görünüm
- Olgunluk
- Karşı cinsle ilişkilerde popülarite
- Fiziki özellikler
- Dürüstlük
Ergenlikte, akranlar birbirlerini heme olumlu hem de olumsuz yönde etkiler.
Ergenlik Dönemine Özel İletişim Önerileri
- Duygularını ve düşüncelerine saygı gösterin ve kendini ifade etmesine izin verin. Kabul etmek zor olsa da, sizden çok farklı düşüncelere ve duygulara sahip olması mümkündür.
- İyi bir dinleyici olun ve çocuğunuz size birşeyler anlattığında, onu her defasında öğütlere boğmayın.Gençler de tıpkı yetişkinler gibi bazen güvendikleri birisinin sadece onları dinlemesini isterler.
- Sadece sorunlar ortaya çıktığında değil, her şey yolundayken de konuşun;onu ve iç dünyasıı tanımaya çalışın.
- Çocuğunuzla geçirdiğiniz zamanın uzun olmasından çok nitelikli olmasına öze gösterin.
- Mümkün olabildiğince kendi kendine karar verme hakkı ve özgürlük alanları tanıyın.Özellikle saç biçimi veya kıyafet seçimi gibi daha basit konularda, istedikleri şeyleri yapmasına izin verin.
- Arkadaşlarını tanıyın, birlikteyken neler yaptıklarını öğrenin ve bu konuda ihmalkar olmamaya çalışın.
- Arkadaşlarını evinize getirmesine izin verin ve onları daha iyi tanımaya çalışın.
- Temel bazı güvenlik önlemlerini aldıktan sonra, onun mahremiyetine saygı gösterin; örneğin odasına aniden girmeyin ya da eşyalarını karıştırmayın.
- Farklı konulardaki çatışmaları demokratik bir ortamda çözümlemeye çalışın. Çocuğunuz da duygu ve düşüncelerini açıkça ifade edebilsin.Siz de ebeveyn olarak duygularınızı , beklentilerinizi, kabul sınırlarınızı dile getirin ve uzlaşma zemini içinde hareket etmeyi amaç edinin.
Ergenlikte ebeveynlerle yaşanan çatışmalara bakarsak, bağımsızlaşma eğilimi ile yetkinliklerini kullanmak için duyulan kuvvetli ihtiyaçlar karşısında büyüklerin bahsettikleri olası tehliklerden gençleri korumak arasında çelişkili bir durum ortaya çıkmaktadır. Ergenlerin bağımsızlık eğilimi ile ailenin karşı tutumu arasındaki çekişmeler, bu dönemde çoğu genç ve ailesi için kaçınılmaz bir durumdur.
