Bir afetten sonra sıklıkla hoş olmayan ağır duygular ve bedensel tepkiler yaşanır. Şaşkınlık, korku,
çaresizlik, suçluluk, kaygı, şok, taşkınlık, dini inançlarında değişiklik, kendine ve başkalarına
güvenmeme şeklinde duygular çıkabilir. Kişileri ve toplumu desteklemede farklı müdahale yöntemleri
yardımcı olabilir.
Afetlerin ardından hükümetler ve yardım örgütleri genel toplum ve mağdurların stres veren
zorluklarını azaltmada önemli bir rol oynar. Gıda, giysi, barınak ve benzer temel gereksinim
kaynaklarının adil şekilde dağıtılması, sağlık bakım hizmetlerine hızla ulaşılması güveni pekiştirir
sonucu olumlu yansır. Toplumun iyiliği için yardım ve müdahalelerin etik ilkelere uygun olmalıdır.
Afetten etkilenen kişilerle çalışan uzmanlar ve araştırmacılar afet ardı çıkan ilk duygusal tepkilerin
ağırlığını azaltmakta ve Psikolojik İlk Yardım” PİY yararlı olduğunda hemfikirdir. PİY: güvenlik, sükûnet,
diğerleriyle bağ, umut ve kendine yeterli olma gibi özelliklerin olduğu bir ortam yaratılır.
Şunları Yapın:
İnsanların gıda ve barınma gibi temel gereksinimlerini acil tıbbı ihtiyaçları sağlanır. Yineleyen,
basit, doğru bilgi sağlanır (güvenlik).
Kendi öykü ve duygularını aktarmak istediklerinde dinle. İyi hissetmenin tek bir biçimi yoktur
(sükûnet),
Kişiler kötü hissettiğinde bile şefkatle dostane ol (sükûnet),
Afet veya travmanın etkilerinin giderilmesi ile ilgili çalışmalar hakkında doğru bilgi verin
(sükûnet),
Afetzedelere yakın arkadaşları ve sevdikleri ile ilişki kurmalarında yardım edin (diğerleriyle
bağ)
Aileyi, çocukları, ana-babaları, diğer yakınlarını mümkün olduğunda bir araya getirin
(diğerleriyle bağ),
Kendi ihtiyaçlarını karşılamakta kendine yeterli hissetmesini cesaretlendirin,
Kişileri devlet veya devlet dışı organizasyonlara yönlendirin. Onların nasıl ve neleri
sağlayabileceği ve ne şekilde ulaşabileceği konusunda bilgi verin (umut),
Kişiler farklı korku ve endişe ifade ederler ve farklı ihtiyaçlar bildirirlerse gerekli servislerin
olduğunu belirtin (umut).
Şunları Yapmayın!
Kişileri öykülerini anlatmaya, hele kişisel detaylara girmeye zorlamayın (sükuneti azaltır),
“Her şey iyi olacak” veya “en azından sen hayattasın gibi basit güvenceler vermeyin
(özyeterliliğini azaltır),
Kişilere şunu hissedeceksin, şunu yap gibi ne yapacağını dikte etmeyin (özyeterliliğini azaltır),
Afetzedelere, onların kişisel davranışları veya inançlarıyla ilgili olarak niye bu olayları
yaşadıklarını söylemeyin (özyeterliliğini azaltır),
Tutamayacağınız sözler vermeyin (umudu azaltır)
Kişiler bu servislere ihtiyaç duyduğu devrede var olan servis ve kurtarma aktivitelerini uluorta
eleştirmeyin (umudu ve sükuneti azaltır
CSTS | Department of Psychiatry | Uniformed Services University | 4301 Jones Bridge Road,
Bethesda, MD 20814-4799 | www.CSTSonline.org uyarlanarak çevrilmiştir.
Hazırlayan: Şahika Yüksel
Türkiye Psikiyatri Derneği
Ruhsal Travma ve Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi Tarafından Hazırlanmıştır
